Co dalej z „Gwiezdnymi wojnami”? Przyszłość odległej galaktyki w erze Disneya

Przejęcie Lucasfilm przez Disneya miało być gwarancją wiecznej świetności „Gwiezdnych wojen”. Po dekadzie eksperymentów i burzliwych reakcji fanów franczyza stoi jednak na rozdrożu: czy kolejne filmy i seriale przywrócą jej dawny blask, czy też do odległej galaktyki nikt już nie będzie chciał zaglądać?

Gdy w 2012 roku Disney ogłosił zakup Lucasfilm za ponad cztery miliardy dolarów, w świecie kina zawrzało. Z jednej strony pojawiła się ekscytacja: oto najpotężniejszy koncern rozrywkowy świata bierze pod skrzydła ukochaną przez miliony sagę, obiecując nowe filmy, seriale i niezliczone atrakcje dla fanów. Z drugiej – w fandomie rozległy się obawy, że magia George’a Lucasa zostanie rozmyta w korporacyjnej machinie.

Początkowo wydawało się, że Disney znalazł złoty środek. „Przebudzenie Mocy” J.J. Abramsa z 2015 r. było prawdziwym triumfem box office’u i powrotem do korzeni, nawiązującym klimatem do oryginalnej trylogii. Krytycy chwalili udane wprowadzenie nowych bohaterów: Rey, Finna i enigmatycznego Kylo Rena, a widzowie z ulgą przyjmowali, że saga znów potrafi opowiadać historię pełną emocji i widowiskowych bitew kosmicznych.

Jednak kolejne odsłony szybko ujawniły skazę w klejnocie. „Ostatni Jedi” Riana Johnsona podzielił publiczność jak żaden film wcześniej – jedni zachwycali się odwagą reżysera, który obalił wiele mitów, inni oskarżali go o zdradę ducha serii.

„Skywalker. Odrodzenie” z kolei próbował pogodzić wszystkie strony konfliktu, ale w rezultacie stał się filmem zachowawczym, pełnym fanserwisu i fabularnych uproszczeń. Spin-offy również nie były wolne od problemów: choć „Łotr 1” udowodnił, że można opowiedzieć mroczniejszą i bardziej samodzielną historię w tym uniwersum, „Han Solo” rozczarował finansowo i artystycznie.

Paradoksalnie to właśnie serwisy VOD okazały się bezpieczną przystanią dla marki. „The Mandalorian” z 2019 r. przywrócił wiarę w siłę opowieści o „Gwiezdnych wojnach”. Twórca Dave Filoni i showrunner Jon Favreau zdołali stworzyć historię, która była jednocześnie nowa i głęboko zakorzeniona w klasycznym duchu sagi. Grogu – zwany pieszczotliwie Baby Yodą – stał się ikoną popkultury, a serial pokazał, że fani wcale nie potrzebują kolejnych opowieści o Skywalkerach, by poczuć magię odległej galaktyki.

Powrót do korzeni czy nowe horyzonty

Obecnie strategia filmowa Lucasfilm wydaje się ostrożniejsza niż dekadę temu. Najbliżej premiery znajduje się „The Mandalorian & Grogu”, pełnometrażowa kontynuacja hitowego serialu. Film ma być sprawdzianem, czy fenomen małego ekranu można przenieść na kinowe płótno bez utraty intymnego charakteru, który tak bardzo ujął widzów.

To również próba udowodnienia, że „Gwiezdne wojny” wciąż mogą przyciągać tłumy, nawet jeśli fabuła nie dotyczy bezpośrednio wojen Jedi i Sithów. Twórcy zapowiadają, że produkcja rozwinie wątki polityczne i pokaże większą skalę konfliktów, ale w centrum pozostanie relacja tytułowego łowcy nagród i jego niezwykłego podopiecznego.

Drugim potwierdzonym projektem jest „Starfighter”, wciąż spowity aurą tajemnicy. To właśnie ten tytuł budzi w fandomie największe spekulacje, ponieważ ma odejść od znanych dotąd bohaterów i miejsc, eksplorując nowe zakątki galaktyki.

Plotki mówią o historii skupionej na pilocie statku myśliwskiego, który wbrew własnej woli wplątuje się w konflikt między rodzącymi się nowymi siłami. Jeśli te zapowiedzi się potwierdzą, „Starfighter” może być powiewem świeżości, na jaki czekają ci, którzy mają dość ciągłego powrotu do dawnych ikon. No i na ekranie ma pojawić się Ryan Gosling, a to zawsze dodatkowy zastrzyk ekscytacji dla młodych widzów.

Równolegle rozwijane są także inne projekty: film Jamesa Mangolda, który ma cofnąć się tysiące lat w przeszłość i opowiedzieć o początkach Mocy, a także produkcja Sharmeen Obaid-Chinoy, w której Daisy Ridley ponownie wcieli się w Rey – już jako doświadczoną mistrzynię próbującą odbudować Zakon Jedi. Każdy z tych filmów to osobny eksperyment, a ich sukces lub porażka pokażą, czy publiczność wciąż ma apetyt na kolejne odsłony kosmicznej sagi.

VOD jako laboratorium wyobraźni

Na osobny wątek zasługuje platforma Disney+, pełniąca rolę laboratorium kreatywnego, w którym twórcy mogą testować pomysły bez gigantycznej presji kasowych wyników.

To właśnie tam narodziły się najciekawsze historie ostatnich lat. „Andor”, mroczny thriller szpiegowski o narodzinach Rebelii, zdobył uznanie krytyków i udowodnił, że „Gwiezdne wojny” mogą być także poważnym, politycznym dramatem.

„Ahsoka” z kolei kontynuuje wątki z animowanych seriali „Wojny klonów” i „Rebelianci”, wprowadzając na ekran postaci uwielbiane przez oddanych fanów, a jednocześnie dając nowym widzom dynamiczną opowieść o poszukiwaniu dziedzictwa Jedi.

„Akolita” miał być przełomem – pierwszą mroczną historią z czasów Wysokiej Republiki, rozgrywającą się setki lat przed wydarzeniami znanymi z filmów. Niestety, zamiast obiecywanej głębi i filozoficznego spojrzenia na początki Sithów widzowie dostali produkcję, która często gubiła własny ton.

Krytykowano ją za nierówny scenariusz, chaotyczne tempo i nie do końca wykorzystany potencjał intrygującego okresu w dziejach galaktyki. Choć pojawiły się ciekawe pomysły wizualne i kilka udanych kreacji aktorskich, całość pozostawiła wrażenie niewykorzystanej szansy.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje „Parszywa zgraja”, która z każdym kolejnym sezonem udowadnia, że animacja może dorównywać – a momentami przewyższać – produkcje aktorskie. Serial opowiada o losach elitarnego oddziału klonów po upadku Republiki, w czasie gdy galaktyka powoli pogrąża się w mrok Imperium.

Twórcy potrafili zbudować opowieść łączącą widowiskowe sekwencje akcji z refleksją nad tożsamością, lojalnością i ceną wolności, nie unikając jednocześnie mroczniejszych wątków – od moralnych dylematów wojny po dramatyczne konsekwencje genetycznych eksperymentów.

Ta różnorodność form pozwala „Gwiezdnym wojnom” uniknąć pułapki monotonii. Telewizja umożliwia głębsze portretowanie postaci, eksplorowanie politycznych niuansów i opowiadanie historii o skali, na którą film pełnometrażowy nie zawsze może sobie pozwolić.

To dzięki takim eksperymentom uniwersum wciąż ewoluuje, przyciągając zarówno wiernych fanów, jak i nowych odbiorców szukających w science fiction czegoś więcej niż efektownych bitew kosmicznych.

Jak przyciągnąć nowych widzów i nie stracić najwierniejszych

Największym wyzwaniem dla Lucasfilm i Disneya jest dziś znalezienie równowagi pomiędzy szacunkiem dla kanonu a potrzebą odświeżenia marki. Starzy fani domagają się spójności i dbałości o mitologię: chcą, aby historia Mocy, Jedi i Sithów była opowiadana konsekwentnie, z dbałością o szczegóły, które nadają sagi głębię. Wielu z nich wciąż pamięta zawód po „Skywalker. Odrodzenie” i z nieufnością patrzy na każdy kolejny projekt.

Jednocześnie młodsza publiczność wychowana na różnorodnych superbohaterskich uniwersach oczekuje czegoś nowego: reprezentacji, świeżych bohaterów, odważnych wątków społecznych. Świat „Gwiezdnych wojen” – choć rozgrywa się w odległej galaktyce – od zawsze był metaforą rzeczywistych problemów, od tyranii po walkę o wolność.

Dzisiejsi widzowie chcą, by te analogie były aktualne: by opowieści poruszały tematy władzy korporacji, kryzysów migracyjnych czy zagrożeń ekologicznych.

Dlatego kluczowe będzie oddanie większej swobody twórcom, którzy rozumieją ducha sagi, takim jak Dave Filoni czy Tony Gilroy. To oni potrafią łączyć szacunek dla oryginału z artystyczną odwagą, czego dowodem są sukcesy „The Mandalorian” i „Andora”.

Równie ważne jest unikanie przesytu. Zbyt wiele projektów bez wyraźnej tożsamości grozi zmęczeniem widzów, co pokazały już doświadczenia po nieudanym „Hanie Solo”. Lepszym kierunkiem wydaje się mniejsza, ale bardziej dopracowana liczba produkcji, w których jakość wygrywa z ilością.

Galaktyka na zakręcie

„Gwiezdne wojny” to nie tylko kino akcji, lecz także mit kulturowy, który od ponad 40 lat inspiruje kolejne pokolenia twórców i widzów. Dziś, po dekadzie od przejęcia przez Disneya, saga wciąż ma ogromny potencjał, ale jej przyszłość zależy od odwagi w podejmowaniu nowych wyzwań.

Nadchodzące filmy będą papierkiem lakmusowym: czy Lucasfilm potrafi znaleźć nową drogę, która uhonoruje przeszłość, a jednocześnie odważy się opowiedzieć zupełnie inne historie.

Jeśli te produkcje dowiodą, że w odległej galaktyce wciąż kryją się nieopowiedziane legendy, „Gwiezdne wojny” mogą ponownie stać się najjaśniejszą gwiazdą popkultury. Jeśli jednak Disney pozostanie przy ostrożnym kopiowaniu sprawdzonych schematów, moc, która przez dekady trzymała fanów w zachwycie, może stopniowo osłabnąć.

Dla milionów widzów na całym świecie stawką jest nie tylko kolejny film czy serial, lecz całe dziedzictwo kulturowe. Pytanie, czy w przyszłości wciąż będzie można powiedzieć: „Niech Moc będzie z nami”.

To również warto przeczytać!

• Rzeźnik wraca do formy. „Dexter: Zmartwychwstanie” to powrót, na który czekaliśmy
• Peacemaker powrócił. Jak nie kochać Johna Ceny?
• „Obcy: Ziemia”: legenda wciąż żyje
• „Andor” to esencja „Gwiezdnych wojen”, na jaką zasługiwaliśmy